ترجمه مقاله طراحی و پذیرش وب سایت کتابخانه پاسخگو

طراحی و پذیرش وب سایت کتابخانه پاسخگو

ویژگی اصلی آموزش آنلاین این واقعیت است که آموزش و یادگیری در فضای مجازی صورت می گیرد. به منظور تامین نیازهای اطلاعاتی کاربران آنلاین، باید کتابخانه هایی به منظور طراحی و اتخاذ ابزارهای کشف الکترونیکی وجود داشته باشد. یک ابزار کشف الکترونیکی مهم، وب سایت کتابخانه می باشد. وب سایت کتابخانه به منظور تبلیغ کتابخانه، خدمات رفرنس و اطلاعات و همچنین افزایش تحویل اسناد طراحی شده است. گاجی و کوتسو (2014) اظهار کردند که برای یک وب سایت کتابخانه تحقق نیازهای اطلاعاتی بازدیدکنندگان و مطابقت با بهترین شیوه ها باید شامل موارد زیر باشد:

 

 

1. ارائه یک نقطه واحد دسترسی به منابع کتابخانه
2. اجازه به آموزش مستقیم کارکنان به دانشجویان با منابع مفید و آسانتر
3. ارتقاء منابع موجود در کتابخانه از جمله اشتراک
4. بهبود هدایت منابع کتابخانه
5. بهبود دسترسی به منابع علمی و وب سایت آموزشی
6. ارائه دسترسی کارامدتر به منابع الکترونیکی
7. بهبود تحویل خدمات اطلاعاتی
8. ارائه خدمات آزمایشگاهی
1. تسهیل دسترسی به کتابخانه و خدمات اطلاعاتی از راه دور

در یک مطالعه مربوط به وب سایت های کتابخانه دانشگاه های فدرال در نیجریه، گاجا و کوتسو (2014) مشاهده کردند که برخی از کتابخانه های نیجریه دارای وب سایت نیستند، همچنین خاطرنشان کردند که در میان چهل کتابخانه دانشگاه فدرال که دارای وب سایت هستند، تنها چند استاندارد و الزامات بهترین شیوه های جهانی تحقق یافت. در یک مطالعه مشابه، محمد و همکارانش (2016) نشان دادند که بسیاری از کتابخانه های دانشگاه نیجریه دارای وب سایت های عملکردی و به روز نیستند. شاید، نقطه شروع مشارکت کتابخانه ها در ظهور سیسم آموزشی آنلاین دانشگاه نیجریه، طراحی و اتخاذ وب سایت های پاسخگوست.

کتابخانه ها از ابزارهای متنوعی به منظور دسترسی به اینترنت استفاده می کنند. این ابزارها شامل دسک تاپ، لب تاپ و دستگاه های موبایل مانند اندروید، آیفون و غیره می باشد. در طراحی وب سایت های موثر، کتابخانه ها باید اقدام به اتخاذ یک رویکرد طراحی وب پاسخگو به منظور تناسب با رفتارها و اولویت های مختلف کاربر به ویژه در رابطه با ابزارها کنند. طراحی وب پاسخگو رویکردی پیشنهاد می دهد طراحی و توسعه باید به رفتار کاربران و محیط بر اساس اندازه صفحه نمایش، پلت فرم و جهت گیری واکنش نشان دهند (تیم سامسونگ، 2011). این مساله از اهمیت بالایی برخوردار است، چون کاربران اقدام به تغییر استفاده از یک دستگاه تا دستگاه دیگر کرده و وب سایت قادر به تغییر اتوماتیک به منظور تطابق با وضوح مختلف، اندازه تصویر و توانایی های نوشتن می باشند.  این ویژگی ها باعث شده که بررسی آنلاین کتابخانه و منابع و خدمات اطلاعاتی بسیار جذاب و جالب باشد. یک مدل بسیار خوب از وب سایت کتابخانه پاسخگو مدل کتابخانه های دانشگاه ایالت گراند والی در آمریکاست (accessible at https://www.gvsu.edu/library/). کتابخانه ها نیازمند مشارکت در خدمات طراحان وب حرفه ای و مهندسین نرم افزار به منظور توسعه وب سایت های موثر و پاسخگو می باشند. آن ها می توانند اقدام به توسعه، مدیریت و حفظ وب سایت های خود به فروشندگان و یا استخدام متخصصین ذکر شده در بالا به کارکنان تمام وقت خود کنند. لازم به ذکر است که وب سایت کتابخانه باید به امنیت خوبی داشته و در مقابل فعالیت های هکرها و حملات ویروسی از آن حفاظت شود. محتوای وب سایت ها باید هر از گاهی به روز رسانی شود.

اتخاذ یک مدل کتابخانه ترکیبی

کتابخانه ترکیبی یک مفهوم نسبتا جدید در کشورهای در حال توسعه مانند نیجریه می باشد. این اصطلاح بیانگر ترکیبی از مهارت های سنتی کتابخانه ها با مهارت های نرم افزاری و سخت افزاری تکنولوژیست های آموزشی و توانایی طراحان آموزشی به منظور کاربرد مناسب فناوری در فرایندهای یادگیری – آموزش می باشد (بل و شانک، 2007). شکل 1 نمونه ای از این مدل را نشان می دهد:

این مفهوم ادغام مستقیم و خودکار کتابخانه ها و منابع کتابخانه در فرایند آموزش – یادگیری در پلت فرم های آنلاین را ارتقاء می بخشد. دانگاو و همکارانش (2019) اظهار کردند که کتابخانه ترکیبی یک فرمول جادویی بوده که باعث افزایش اهمیت و عملکرد کتابخانه های دانشگاهی در فرایندهای یادگیری، آموزش و تحقیق می گردد. بسیاری از پلت فرم های یادگیری آموزشی (به عنوان محیط های یادگیری مجازی نیز شناخته می شود) وجود دارد که می تواند کتابخانه های ترکیبی را تسهیل بخشد. این کتابخانه ها به نرم افزار منبع باز و تجاری دسته بندی می شوند. به عنوان مثال شامل مودل، بلک بورت و مجموعه ای از موارد دیگر است. یکی از شایع ترین کتابخانه های مورد استفاده در این زمینه، محیط یادگیری پویای شیء محور است. این نوع کتابخانه به دلیل منبع باز و هزینه نصب و نگهداری نسبتا ارزان تر آن به راحتی قابل اتخاذ است. بلوک حمایت از زبان آموز در Moodle 2.7 راهنمای کتابخانه برای یادگیرندگان می باشد. بلوک های دیگر در Moodle مانند ناظر، لیست خواندن کتابانه، تعبیه جستجو و تعبیه یک کتابخانه پشتیبانی از کتابخانه های ترکیبی ارائه می کنند. دانشگاه لوئیزیانا دارای کتابخانه هایی بوده که به طور موفقی اقدام به کاربرد پلت فرم های Moodle در تعبیه آموزش و محتوای کتابخانه در فرایند آموزش – یادگیری کتابخانه می کنند (دانشگاه کتابخانه های لوئیزیانا، 2020). این سیستم می تواند توسط کتابخانه های دانشگاه نیجریه نیز اتخاذ شود. برخی از دانشگاه های نیجریه (مانند دانشگاه کوانات) اخیرا اقدام به اتخاذ Moodle برای سخنرانان آنلاین به دلیل بروز بیماری کووید 19 کرده اند. کتابخانه های این دانشگاه ها می تواند دارای مزیت پلت فرم جهت ارتقاء مفهوم کتابخانه تعبیه شده باشد. با این حال، بهترین کتابخانه ها در کلاس های آنلاین بر اساس تخصص موضوع تعبیه می شود. یک کتابدار موضوعی دارای مدرک در یک حوزه موضوعی یا رشته دانشگاهی علاوه بر مدرک کتابخانه می باشد. کتابدارهای موضوعی قادر به ارائه خدمات حرفه ای و کمک های مناسب به کاربران خود می باشند.

استفاده از شبکه های اجتماعی

شبکه های رسانه اجتماعی به سرعت به عنوان کانال های ارتباطی و تعامل میان افراد در حال رشد است. مزایای اصلی شبکه های رسانه اجتماعی، توانایی آن ها در ایجاد روابط و برقراری تعامل اجتماعی است، بنابراین به کتابخانه ها در افزایش رساندن اطلاعات مورد نیاز به کاربران کمک می کند. برای کاربران آنلاین، شبکه های اجتماعی به ایجاد آگاهی و ارتقاء محتوای اطلاعاتی و خدمات جدید کمک می کند. شبکه های اجتماعی به افزایش تبادل سوالات و پاسخ میان کتابدارها و کاربران کتابخانه نیز کمک کرده و بنابراین بدین طریق کتابدارها قادر به ارائه جواب هایی به کاربران آنلاین خود می باشند. برخی از شبکه های اجتماعی که از کتابخانه استفاده می کنند شامل فیس بوک، یوتیوب، بلوگین، واتس آپ، تلگرام، توئیتر و غیره می باشد. جهت گیری آنلاین و برنامه های آموزشی کاربر می تواند از طریق این سیستم های عامل ارتقاء یابد. کتابخانه های دانشگاهی در نیجریه می توانند از این شبکه ها در ارتقاء منابع و خدمات اطلاعاتی به کاربران آنلاین استفاده کنند. جزئیات این شبکه ها باید بر روی وب سایت های کتابخانه به منظور سهولت شناسایی و دسترسی به آن ها قابل دسترس باشد.

چالش های درک شده

چالش های همیشگی مانع از اجراء پروژه های فناوری ارتباطات و اطلاعات در کتابخانه های نیجریه می گردد. منابع موجود نشان می دهد که مسائل مربوط به بی علاقگی نسبت به کتابخانه ها و کتابداران، زیرساخت تکنولوژیکی ضعیف، بودجه ناکافی و مهارت های ICT ضعیف کتابداران باید برای کتابخانه ها به منظور توانایی ارائه خدمات الکترونیکی حل شود (ایفج، 2014، محمد، 2013). برخی از این چالش ها در ادامه ذکر شده است.

بی علاقگی نسبت به کتابخانه ها و کتابداران

در اکثر دانشگاه های نیجریه، بخش های درسی و سخنرانان به عنوان ذینفعان اصلی در جامعه دانشگاهی در نظر گرفته می شوند. نقش کتابخانه ها و کتابداران و همچنین دیگر واحدهای غیرآموزشی و کارکنان به عنوان حامی در نظر گرفته می شود. متعاقبا، مدیریت دانشگاه توجه زیادی به این مساله داشته و منابع بیشتری برای این ذینفعان ارائه می کند. اگرچه وضعیت کتابداران باید مشخص شود، اما آن ها باید با همکاران و روسای موسسات خود و همچنین دیگر اعضاء گروه آموزشی مسائل مربوط به برابری را یادآوری کنند. نابرابری و تبعیض در نامگذاری، انتصابات در کمیته دانشگاه و موارد دیگر وجود دارد. کتابخانه ها توسط نهادهای نظارتی اعتبار کسب می کنند. به عنوان مثال، متقاعد کردن مقامات دانشگاه و اساتید تدریس در ادغام کتابخانه ها به فرایند آموزش – یادگیری در فرم کتابخانه ترکیبی کاری دشوار است، دلیل این مساله ساده است: آن ها کتابداران را به عنوان افرادی که مستقیما در امر آموزش نقش دارند، در نظر نمی گیرند. به طور مشابه، با پیشرفت اینترنت و ظهور دسترسی باز و موتورهای جستجو مانند گوگل و غیره، کتابخانه ها به عنوان اولین نهادهای کاهش بودجه در نظر گرفته می شوند. این بی تفاوتی به کتابخانه ها در قالب عدم تایید برنامه های آموزشی برای کتابدارها و برخی مواقع کمبود بودجه برای تسهیل مشارکت کتابداران در توانایی ایجاد کارگاه ها و کنفرانس ها ظهور می کند (آجابا، 1999، ایتسکور، 2011).

بودجه ناکافی

هر گونه تلاشی که شامل به کار گیری ICTs باشد، مستلزم سرمایه گذاری فشره می باشد، کتابخانه ها نیز از این هزینه ها مستثنی نیست.د با این حال، مشخص شده که کتابخانه های دانشگاهی در نیجریه از بودجه ضعیفی برخوردارند. دنیل (2013) مشاهده کرد که کمبود بودجه دلیل اصلی توسعه ناکافی کتابخانه ها در نیجریه می باشد. کتابخانه های دانشگاهی بودجه خود را عمدتا از 10 درصد نهادهای والد خود توسط دولت دریافت می کنند. این مقدار به سختی هزینه های مکرر را پوشش می دهد. اگرچه اطلاعات مربوط به برآورد خاص بودجه دانشگاه و کتابخانه های نیجریه در حوزه عمومی قابل دسترس نیست، اما دیجی – فولتیل و اوکتالو (2014) گزارش کردند که به طور متوسط دانشگاه های نیجریه درآمد سالانه 6/3 میلیارد (حدود 2/7 میلیون دلار) را از نهادهای دولتی و درآمد داخلی (از هزینه های مدرسه و منابع دیگر) دریافت می کنند. انتظار می رود که کتابخانه دانشگاه 10 درصد درآمد برآورد شده را کسب کند که مبلغی حدود 720000 دلار است. با این حال، آلابی و همکارانش (2013) مشاهده کردند که بسیاری از دانشگاه ها تا بالای 10 درصد بودجه دانشگاه خود را به دلیل صرف درآمد بالا به حوزه های دیگر مانند حقوق کارکنان، هزینه های عملیات اداری، پروژه های تحقیقاتی و سرمایه ای مانند ساخت هاستل ها، بلوک های کلاس درس و غیره مصرف نمی کنند. آن ها همچنین اشاره کردند که بودجه های کتابخانه به دلیل کمبود بودجه هرگز به طور کامل پرداخت نمی شود. متعاقبا، اکثر کتابخانه های دانشگاهی بخش بیشتری از درآمد خود را صرف خرید کتاب، اشتراک گذاری در پایگاه های داده آنلاین و خرید مجله و روزنامه کرده و هزینه ای برای تامین پروژه های دیگر باقی نمی ماند.

در بودجه ملی 2019، دولت فدرال نیجریه حدود 2/1 میلیارد برای هزینه های مکرر و سرمایه گذاری برای همه موسسات متعلق به دولت های فدرال در کشور اختصاص داد (آمی و آلکو، 2019). این میزان برای توسعه زیرساخت های عظیم ICT مورد نیاز در موسسات عالی آموزش و کتابخانه های دیگر کافی نیست. به دلیل بحران اقتصاد جهانی و بحران تورم ارزی، دولت به این زودی ها آمادگی افزایش اختصاص بودجه به امر آموزش نیست.

زیرساخت های تکنولوژیکی ضعیف

متخصصان کتابخانه نیجریه از مزایای ICT آگاه هستند و بدیهی است که تمایل مثبتی به ورود ICT به خدمات سنتی خود دارند. خدمات کتابخانه می تواند به صورت بهتری از آموزش و یادگیری با بهره گیری از مزایای ICT حمایت کند. این آگاهی باعث شده که کتابخانه ها چندین پروژه ICT را پیشنهاد کنند، با این حال، به نظر می رسد که چالش های زیرساخت تکنولوژیکی موانع اصلی در اجراء چنین پروژه هایی می باشد. داویس و همکارانش (2019) مشاهده کردند که زیرساخت تکنولوژیکی که می تواند باعث تسهیل پروژه در نیجریه و دیگر کشورهای در حال توسعه گردد، توجه چندانی از طرف مقامات مربوطه دریافت نکرده است. کتابخانه ها زیرمجموعه نهادهای والد خود بوده و چندین پروژه آن ها وابسته به تصمیم گیری چنین نهادهایی است. توجه کم به چنین زیرساخت هایی از سوی نهادهای والد باعث شده که کتابخانه ها توانایی در اجراء پروژه های ICT نداشته باشند.

در منابع مشاهده شده که زیرساخت های تکنولوژیکی از مدیریت ضعیف، سرقت، عرضه پایین برق، تعامل ضعیف نیروی انسانی و بی توجهی کامل رنج می برد (گیلوالد و همکاران، 2018). نرم افزار و سخت افزارهایی به منظور حفظ حمایت کامل از فعالیت های آموزشی توسط کتابخانه ها در موسسات آموزشی نیجریه مورد نیاز است که این حمایت به دلیل بودجه ناکافی امکان پذیر نیست. این تکنولوژی ها دائما با نسخه های بالاتر به منظور تحقق تقاضای فعلی به روز رسانی شده و در صورتی که کتابخانه ها از حمایت مالی کافی برخوردار نباشند، پیگیری روندهای جدید برای آن ها به لحاظ عملی غیرممکن خواهد بود.

ناکافی بودن زیرساخت های تکنولوژیکی مانع از ایجاد ابتکاراتی شده که می توانست خدمات کتابداران در ارائه کیفیت بالای خدمات و حمایت از آموزش و یادگیری مجازی را بهبود بخشد. علاوه بر این، کتابخانه هایی که معمولا غیرانتفاعی هستند، توسط نهادهای والد به عنوان کتابخانه هایی که مستحق توجه کمتری هستند، در نظر گرفته شده، بنابراین از حمایت زیرساخت تکنولوژیکی ضعیفی برخوردار خواهد بود (اسوی و ایسکمب، 2013).

کمبود کارکنان ماهر

روش های سنتی اداره خدمات کتابخانه با هدف ارائه حمایت از آموزش، یادگیری و تحقیق در موسسات عالی آموزشی تغییرات زیادی را در نتیجۀ ICT تجربه کرده است. در حال حاضر کتابخانه ها فراتر از دیوارهای ساختمانی خود به سمت محیط های مجازی در حال کار هستند (تانسکو، 2015). نیاز به کتابداران در نیجریه با بهبود مهارت های ICT آن ها چندان مورد تاکید قرار نگرفته است. فارغ از سطح پیچیده کاربرد زیرساخت ICT در کتابخانه، کتابداران باید دارای مهارت های ICT مربوطه به منظور توانایی به حداکثر رساندن استفاده خود در تامین نیازهای اطلاعاتی کاربران و ایجاد تغییر در روش های آموزشی باشند. با این حال، منابع نشان داد که برخی از کتابداران در نیجریه دارای مهارت های ICT مورد نیاز پایینی به منظور ارائه خدمات کارامد کتابخانه در حمایت از آموزش و یادگیری هستند (ناکمان و همکاران، 2015). تا زمانی که کتابداران با چالش کسب مجموعه مهارتهای جدید مورد نیاز برای کار در محیطی با تغییر مداوم روبرو هستند، ممکن است آینده آن ها مورد تردید باشد.